Ogrody hortiterapeutyczne są jednym z przewodnich ogrodowych trendów w ostatnich latach. Przyciągają one mnóstwo odwiedzających, a w dodatku cechują się tym, że są przyjazne osobom z niepełnosprawnością różnego typu – i nie chodzi tu wyłącznie o zainwestowanie w poręcze dla niepełnosprawnych. Takie zakątki przy właściwej wiedzy można zaaranżować również we własnym zakresie – na własnej działce. Co warto wiedzieć o urządzeniu ogrodu dla osób niepełnosprawnych?
Poręcze dla niepełnosprawnych i nie tylko – ogólne wytyczne ogrodów dla osób z niepełnosprawnością
Ogólne wytyczne do ogrodów dla osób, które posiadają jakąś dysfunkcje, obejmują takie zalecenia jak:
- Wszelkie ścieżki i alejki nie powinny mieć ostrych zakrętów;
- dla osób, które są niepełnosprawne (poza tymi poruszającymi się na wózkach inwalidzkich), warto budować ścieżki sensoryczne. Konkretne nawierzchnie, po których można poruszać się boso, powstają m.in. z drobnych (lecz nie ostrych) kamyków, gałązek, igliwia, szyszek, czy też liści;
- W pobliżu ławek lub innych wymagających wstania, czy przemieszczenia się z np. wózka inwalidzkiego powinny znajdować się poręcze dla niepełnosprawnych;
- Wrażenia z przebywania w ogrodzie mogą również zainteresować zwierzęta. Dlatego w ogrodzie dla niepełnosprawnych, zaleca się korzystać z wszelkich rozwiązań, które są przyjazne dzikiej faunie. To m.in. karmniki, domki dla jeży, budki lęgowe dla ptaków, kupki kamieni dla jaszczurek i wiele innych;
- Warto budować ruchowe ścieżki zdrowia, np.: naturalne place zabaw;
- W ogrodzie dla dzieci należy unikać sadzenia roślin trujących, szczególnie tych produkujących atrakcyjne owoce (np. cis pospolity).
Czym powinien cechować się ogród dla osoby poruszającej się na wózku?
Optymalny ogród dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim bądź mających problem z poruszaniem jest budowany na jak najbardziej możliwym płaskim terenie. Wszelkie wzniesienia, nierówności, strome spadki, czy też schody mogą stanowić problem. W związku z powyższym, gdzie jest to możliwe teren, powinien zostać wyrównany.
Osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich mogą wykonywać niektóre prace pielęgnacyjne, o ile zamontowane zostaną specjalne rabaty podwyższone. Powinny mieć wysokość od 46 cm (dla osób znajdujących się na krawędzi rabaty i dla dzieci) do 60 cm. Istotna jest również szerokość rabat. W przypadku gdy rabata jest dostępna jedynie z jednej strony, nie powinna przekroczyć więcej niż 75 cm. Dla dwustronnych rabat szerokość może wynosić nawet 150 cm (jednak lepiej mniej – dla większego komfortu). Podwyższone rabaty najczęściej powstają z drewna (przypominają więc skrzynie), jednak można również tworzyć je z cegły, kamienia, betonu i innych wytrzymałych materiałów.
Nawierzchnie w ogrodach dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich powinny być odpowiednio utwardzone, aby pozwalały na sprawne poruszanie się. Do ich budowy można wykorzystać m.in. Płyty betonowe, kamienia i kostki. Istotne, aby materiał miał dość jednolitą powierzchnię i cechował się dużą wytrzymałością (dlatego dla przykładu kamień polny – W formie „kocich łbów” odpada). Cegła klinkierowa (oraz wiele innych materiałów) ma dość duże walory dekoracyjne, jednak niestety po deszczu jest bardzo śliska. Ścieżki powinny być odpowiednio wyprofilowane, mogą mieć jeden procent spadku dla efektywnego odprowadzania nadmiaru wody. Szerokość ścieżek powinna wynosić 140-200 cm. Minimalny parametr obejmuje nawierzchnie wyłącznie dla jednej osoby, maksymalny umożliwi swobodne mijanie się dwóch osób na wózkach inwalidzkich. Zamiast schodów należy wybudować podjazdy (najlepiej, aby były one wyposażone w poręcze dla niepełnosprawnych). Nie powinny być one zbyt strome – rekomendowane nachylenie podłużne wynosi 3%. Montaż poręczy dla niepełnosprawnych, jest również wskazany wzdłuż ścieżek.
Wszelkie obiekty małej architektury typu pergola czy altana powinny być na tyle szerokie, aby pozwalały na swobodne poruszanie po nich (minimum 2,5-3 m). Wszelkie drobne elementy, np.: ławki należy usytuować tak, aby nie znajdowały się Na trasie ruchu – a więc na ścieżkach.
